سیره و سنت دخت گرامی پیامبر، حضرت زهرا (س)، تصویری از خانواده شایسته و آرمانی اسلام را پیش روی صاحبان خرد و اندیشه قرار می‌دهد.

در این مجال، به گوشه‌هایی از این زندگی سراسر الهی اشاره و برخی عوامل تحکیم خانواده را در جلوه‌های رفتاری و گفتاری حضرت زهرا (س) بررسی می‌کنیم.

مدارا با شرایط اقتصادی

آنچه در این زمینه از زندگی نورانی حضرت زهرا (س) به ما رسیده، نشان می‌دهد که آن بانوی بی‌همتا، در شرایط خاص زندگی مشترک نیز با همسر خود همراهی می‌کرده است. چنان که در شرح زندگی‌اش آمده است: «روزی امام علی (ع) به همسر بزرگوار خود فرمود: فاطمه جان؛ آیا غذا داری تا رفع گرسنگی کنم؟ آن بانوی بزرگوار پاسخ داد: خیر. سوگند به خدایی که پدرم را به نبوت و شما را به امامت برگزید، دو روز است که در خانه غذای کافی نداریم. امام علی (ع) با تأسف فرمود: فاطمه جان، چرا به من خبر ندادی تا غذا تهیه کنم؟ فاطمه (س) فرمود: ای اباالحسن، من از پروردگار خود حیا می‌کنم که چیزی از تو درخواست کنم که فراهم کردن آن در توانت نیست».

شناخت دقیق روحیات همسر

یکی از عوامل بسیار مهم و اساسی در تحکیم بنیان خانواده، برخورد شایسته با همسر است. فراست و کاردانی در اداره منزل و رفتار با همسر، می‌تواند راز موفقیت در همسرداری باشد. حضرت فاطمه زهرا (س) به ظرافت‌های روحی حضرت علی (ع) آگاه بود و به آن‌ها توجه می‌کرد و در شرایطی که کسی همسر بزرگوارش را درک نمی‌کرد و به حقیقت رفتار و کردار او پی نمی‌برد، یار و همدم ایشان بود.

برای نمونه، شبی یکی از یاران امام علی (ع)، در تاریکی نخلستان، شاهد حالات عرفانی و راز و نیاز شگفت انگیز آن حضرت با معبود خویش بود. ناگهان دید که حضرت، مانند چوب خشکی به زمین افتاد. پس گمان کرد ایشان از دنیا رفته است، هراسان آنچه را دیده بود، به حضرت زهرا (س) خبر داد. آن بانوی گرامی با شناختی که از روحیات ایشان داشت فرمود: این حالتی است که به دلیل ترس از پروردگار برای وی پدید آمده است.

محترمانه صدا کردن

یکی از اسرار کامیابی در زندگی مشترک، دقیق بودن در مسائل جزئی و ظریف است، از جمله صدا کردن همسر که جزو امور روزانه زندگی خانوادگی است و در صورتی که احترام آمیز باشد، پژواکی از محبت و صمیمیت ایجاد خواهد کرد. حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) در رعایت این نکته نیز الگو بوده‌اند. نقل است حضرت زهرا (س) نام همسر خود را با احترام بر زبان می‌آورد. گاهی وی را با کنیه «اباالحسن» می‌خواند و گاهی با لقب «امیرالمۆمنین»

منبع: نشریه دنیای زنان، شماره

***

حضرت زهرا (س) از منظر امیرالمومنین(ع)

منزلت و جایگاه رفیع حضرت زهرا علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام نشانگر اوج شخصیت زن در نگاه اوست، یک زن می تواند چنان بالا رود که مایه مباهات و افتخار امام (ع) گردد.
منزلت و جایگاه رفیع حضرت زهرا علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام نشانگر اوج شخصیت زن در نگاه اوست، یک زن می تواند چنان بالا رود که مایه مباهات و افتخار امام (علیه السلام) گردد. اگرچه بیان عظمت مقام حضرت فاطمه علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام خود تحقیق مستقلی می طلبد لکن در اینجا فهرست وار، به ذکر پاره ای از موارد، پرداخته شده تا بیانگر اوج مقام و مرتبه زن در نگرش حضرت باشد.

مباهات حضرت علی به همسری فاطمه علیهماالسلام
شخصیت بزرگی چون علی علیه السلام به همسری فاطمه علیهاالسلام افتخار می کند و همسری با او را برای خود فضیلت و ملاک برتری بر دیگران و شایستگی پذیرش مسئولیت های سنگینی چون رهبری جهان اسلام می داند. برخی از موارد که حضرت برای اثبات حقانیت خود به داشتن همسری فاطمه علیهاالسلام استناد فرموده اند عبارت است از:

* در پاسخ نامه ای به معاویه از جمله فضیلت ها و امتیازهایی که حضرت به آن اشاره می فرمایند این است که «بهترین زنان جهان از ماست و حماله الحطب و هیزم کش دوزخیان از شماست.»

در جریان شورای شش نفره که خلیفه دوم برای جانشینی وی را تعیین کرده بود حضرت خطاب به سایر اعضا فرمود: «آیا در بین شما به جز من کسی هست که همسرش بانوی زنان جهان باشد؟» همگی پاسخ دادند: نه.

حضرت علی علیه السلام در ضمن پاسخ به نامه دیگر معاویه می نویسد:
«دختر پیامبر صلی الله علیه و آله همسر من است که گوشت او با خون و گوشت من در هم آمیخته است. نوادگان حضرت احمد(صلی الله علیه و آله)، فرزندان من از فاطمه علیهاالسلام هستند، کدامیک از شما سهم و بهره ای چون من دارا هستید.»

در جریان سقیفه حضرت ضمن برشمردن فضایل و کمالات خویش و این که باید بعد از پیامبر، او رهبری و هدایت جامعه اسلامی را عهده دار شود به ابوبکر فرمود:
«تو را به خدا سوگند می دهم! آیا آن کس که رسول خدا او را برای همسری دخترش برگزید و فرمود خداوند او را به همسری تو [علی] در آورد من هستم یا تو؟ ابوبکر پاسخ داد: تو هستی.

فاطمه رکن علی است

از مقامات ممتازی که مخصوص پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت فاطمه علیهاالسلام می باشد رکن بودن برای علی است. در حدیثی می خوانیم پیامبر صلی الله علیه و آله به حضرت علی علیه السلام فرمودند: «سلام علیک یا ابا الریحانتین، فعن قلیل ذهب رکناک.»

چه تعبیر لطیف و زیبایی همان تعبیر حضرت علی علیه السلام در مورد زن که فرمودند زن ریحانه است. پیامبر نیز فرمودند: «سلام بر تو ای پدر دو گل [زینب و ام کلثوم] به زودی دو رکن تو از دست می روند.»

علی علیه السلام بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «این یکی از دو رکن بود» و بعد از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام فرمودند:« این رکن دیگر است.»

مددکار اطاعت الهی
انبیاء و پیشوایان معصوم تنها راه سعادت و خوشبختی انسان ها را پیروی از دستورات الهی می دانستند و از این رو بهترین همکار و دوست برای آنان کسی بود که در این راستا به آنها کمک کند.

می خوانیم علی علیه السلام در پاسخ پیامبر که سؤال کردند:« همسرت را چگونه یافتی؟» گفتند:« بهترین یاور در راه اطاعت از خداوند.»

تمسک علی علیه السلام به کلام زهرا علیهاالسلام
حضرت در حدیث اربع مائه بعد از این که فرمودند در مراسم تجهیز مرده ها گفتار خوب داشته باشید چنین ادامه دادند: «فان بنت محمد صلی الله علیه و آله لما قبض ابوها ساعدتها جمیع بنات بنی هاشم، قالت: دعوا التعداد و علیکم بالدعا.»

حضرت زهرا علیهاالسلام بعد از ارتحال رسول اکرم صلی الله علیه و آله به زنان بنی هاشم که او را یاری می کردند و زینت ها را رها کرده و لباس سوگ در بر نموده اند، فرمود:«این حالت را رها کنید و بر شماست که دعا و نیایش نمایید.»
با این که حضرت علی علیه السلام معصوم بوده و تمام گفته های او حجت است ولی برای تثبیت مطلب به سخن زهرا علیهاالسلام تمسک می کند. این نشانگر عصمت حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام بوده و این که تمام رفتار، گفتار و نوشتار او حجت است و از این جهت فرقی بین زن و مرد نیست.

تنها تسلی بخش علی علیه السلام
حضرت بعد از شهادت فاطمه خطاب به ایشان فرمودند:

«بِمَنِ العَزاءُ یا بِنتَ مُحمَد؟ کُنتُ بِکِ اَتَعزی فَفیمَ العَزاء مِن بَعدِکِ؟»؛ با چه کسی آرامش یابم ای دختر محمد؟ من به وسیله تو تسکین می یافتم؛ بعد از تو با چه کسی آرامش یابم؟

غضب خداوند به غضب فاطمه علیهاالسلام

حضرت علی علیه السلام از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل نموده که ایشان فرمودند:

«انَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَیَغضِبُ لِغَضِبِ فاطِمَه وَ یَرضی لِرِضاها»؛ خداوند عزوجل به خاطر خشم فاطمه، خشمگین؛ و برای خشنودی و رضایت فاطمه راضی می شود.

و در حدیث دیگر خطاب به حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمودند:

« انَّ اللهَ لَیَغضِبُ لِغَضَبِکِ وَ یَرضی لِرِضاکِ» ؛ خداوند برای خشم تو، خشمگین و برای خشنودی تو، خشنود می شود.

برگزیده پیامبر صلی الله علیه و آله
حضرت علی علیه السلام در مصیبت حضرت زهرا علیهاالسلام خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «قل یا رسول الله عن صفیتک صبری»؛ « یعنی این صفیه توست، بانویی که صفوه تو، مصطفی و برگزیده توست رحلت کرده و صبر فقدانش برای من دشوار است.»

تکرار مصیبت فقدان پیامبر صلی الله علیه و آله

هنگام ارتحال بزرگ بانوی اسلام حضرت فاطمه و بیان وصایا و حلالیت ایشان حضرت در پاسخ می گوید: « پناه به خدا، تو داناتر و پرهیزکارتر و گرامی تر و نیکوکارتر از آنی که به جهت مخالفت کردنت با خود، تو را مورد نکوهش قرار دهم. دوری از تو و احساس فقدانت بر من گران خواهد بود، ولی گریزی از آن نیست. به خدا قسم با رفتنت مصیبت رسول خدا را بر من تازه نمودی، یقینا مصیبت تو بزرگ است مصیبتی که هیچ چیز و هیچ کس نمی تواند به انسان دلداری دهد و هیچ چیز نمی تواند جایگزین آن شود.»

مقدم نمودن خواست فاطمه برخواست خویش

در هنگام وصیت حضرت زهرا علیهاالسلام در پاسخ امام به ایشان و گریستن هر دو، سپس امام سر مبارک فاطمه علیهاالسلام را به سینه چسباند و گفت:«هر چه می خواهی وصیت کن، یقینا به عهد خود وفا کرده، هر چه فرمان دهی انجام می دهم و فرمان تو را بر نظر و خواست خویش مقدم می دارم.»
پایان شکیبایی علی علیه السلام
علی علیه السلام که اسوه صبر و استقامت است اما در شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام تاثر و تالم خود را چگونه اظهار می دارد، تا آنجا که بعد از دفن همسر گرامیش در حالی که حزن و اندوه تمام وجود او را فرا گرفته بود خطاب به قبر پیامبر صلی الله علیه و آله عرضه داشت:

«خدا چنین خواست که او زودتر از دیگران به رسول خدا بپیوندد، پس از او شکیبایی من به پایان رسیده و خویشتن داری از دست رفته، اما آنچنان که در جدایی تو صبر کردم در مرگ دخترت نیز جز صبر چاره ای ندارم شکیبایی بر من سخت است. پس از او آسمان و زمین در نظرم زشت می نماید و هیچ گاه اندوه دلم نمی گشاید. چشمم بی خواب، و دل از سوز غم سوزان است. تا خداوند مرا در جوار تو ساکن گرداند. مرگ زهرا ضربه ای بود که دل را خسته و غصه ام را پیوسته گردانید و چه زود جمع ما را به پریشانی کشانید… اگر بیم چیرگی ستمکاران نبود، برای همیشه اینجا [کنار قبر زهرا(علیهاالسلام)] می ماندم و در این مصیبت بزرگ چون مادر فرزند مرده، اشک از دیدگانم می راندم.»

منبع:فارس

***

حدیث قدسی : « لولاک لما خلقت الأفلاک »+سند

حدیث قدسی «لولاک لما خلقت الأفلاک» در کدام یک از مصادر شیعه و سنی آ‌مده است؟
پاسخ:
این روایت با دو مضمون (البته نه دقیقا همین عبارات) نقل شده است :
۱- تنها در مورد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)
۲- در مورد اهل بیت علیهم السلام مضمون اول (فقط در مورد رسول خدا صلی الله علیه و آله):در مورد متن اول باید گفت که این مضمون (عین عبارت یا شبیه آن)  به عنوان مضمون حدیث ( بدون سند ) در بسیاری از کتب شیعه و سنی آمده است . عده ای آن را به عنوان روایت ( با سند یا بدون سند ) نقل کرده و عده ای نیز به آن استشهاد کرده اند :

۱- حاکم نیشابوری :
وی مضمونی شبیه مضمون این روایت را در دو جا نقل نموده و حتی آن را تصحیح نیز کرده است :
الف) ماجرای توسل حضرت آدم به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم :
حدثنا أبو سعید عمرو بن محمد بن منصور العدل حدثنا أبو الحسن محمد بن إسحاق بن إبراهیم الحنظلی حدثنا أبو الحارث عبد الله بن مسلم الفهری حدثنا إسماعیل بن مسلمه أنبأ عبد الرحمن بن زید بن أسلم عن أبیه عن جده عن عمر بن الخطاب رضی الله عنه قال قال رسول الله  صلى الله علیه وسلم  لما اقترف آدم الخطیئه قال یا رب أسألک بحق محمد لما غفرت لی فقال الله یا آدم وکیف عرفت محمدا ولم أخلقه قال یا رب لأنک لما خلقتنی بیدک ونفخت فی من روحک رفعت رأسی فرأیت على قوائم العرش مکتوبا لا إله إلا الله محمد رسول الله فعلمت أنک لم تضف إلى اسمک إلا أحب الخلق إلیک فقال الله صدقت یا آدم إنه لأحب الخلق إلی ادعنی بحقه فقد غفرت لک ولولا محمد ما خلقتک .
هذا حدیث صحیح الإسناد
المستدرک على الصحیحین ج۲/ص۶۷۲ شماره ۴۲۲۸
از عمر بن خطاب نقل شده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند » وقتی که آدم گناه را مرتکب شد  گفت : خدایا تو را به حق محمد قسم می دهم که من را ببخشی ؛ خداوند فرمود : چگونه محمد را شناختی با این که هنوز او را نیافریده ام؟ پاسخ داد : زیرا وقتی مرا با دست خویش آفریدی و در من از روح خویش دمیدی ، سر خویش را بالا گرفتم ؛ پس در پایه های عرش دیدم که نوشته است ” لا اله الا الله محمد رسول الله ” ؛ پس دانستم که تو نام او را در کنار نام خویش آورده ای ، مگر به این علت که او محبوب ترین آفریدگان در نزد تو است ؛ خداوند فرمود : راست گفتی ای آدم ؛ او محبوب ترین آفریدگان نزد من است ؛ من را به حق او بخوان ؛ به تحقیق که تو را آمرزیدم ؛ و اگر محمد نبود تو را نمی آفریدم .
این روایت سندش صحیح است .
مرحوم علامه امینی در مورد تصحیح این روایت می فرمایند :
وأقر صحته السبکی فی شفاء السقام ص ۱۲۰ ، والسمهودی فی وفاء الوفاء ص ۴۱۹ ، والقسطلانی فی المواهب اللدنیه ، والزرقانی فی شرحه ۱ ص ۴۴ ، والعزامی فی فرقان القرآن ص ۱۱۷ .
الغدیر :ج ۵ ص ۴۳۵:
صحیح بودن این روایت را سبکی در شفاء السقام ص ۱۲۰ و سمهودی در وفاء الوفاء ص ۴۱۹ و قسطلانی در مواهب و زرقانی در شرح خویش ج ۱ ص ۴۴ و عزامی در فرقان القرآن ص ۱۱۷ تایید کرده اند .
البته ما تنها به برخی از مصادر دسترسی داشتیم که آن ها را برای شما نقل خواهیم نمود .
ب) ماجرای توسل حضرت عیسی به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم :
حدثنا علی بن حمشاد العدل إملاء حدثنا هارون بن العباس الهاشمی حدثنا جندل بن والق حدثنا عمرو بن أوس الأنصاری حدثنا سعید بن أبی عروبه عن قتاده عن سعید بن المسیب عن بن عباس رضی الله عنهما قال أوحى الله إلى عیسى علیه السلام یا عیسى آمن بمحمد وأمر من أدرکه من أمتک أن یؤمنوا به فلولا محمد ما خلقت آدم ولولا محمد ما خلقت الجنه ولا النار ولقد خلقت العرش على الماء فاضطرب فکتبت علیه لا إله إلا الله محمد رسول الله فسکن
هذا حدیث صحیح الإسناد ولم یخرجاه
المستدرک على الصحیحین ج۲/ص۶۷۱ شماره ۴۲۲۷
خداوند به عیسی وحی کرد که ای عیسی ؛ به محمد ایمان بیاور و دستور بده که هر کس از امت تو در دوران او حضور یافت ،  به او ایمان آورد ؛ پس به درستی که اگر محمد نبود آدم را نمی آفریدم و اگر محمد نبود بهشت و دوزخ را نمی آفریدم و به درستی که عرش را بر روی آب آفریدم پس به لرزش افتاد ؛ پس بر روی آن نوشتم لا اله الا الله محمد رسول الله پس آرام گرفت .
این روایت سندش صحیح است ولی بخاری و مسلم آن را نیاورده اند .

۲- تقی الدین سبکی :
او نیز این دو روایت را نقل کرده و سند آن ها را صحیح می داند .
شفاء السقام ص ۲۹۵ باب حدیث توسل آدم علیه السلام بالنبی صلی الله علیه و آله و سلم

۳- قندوزی :
وی نیز در ینابیع الموده این دو روایت را و تصحیح حاکم را نقل کرده و به آن ایرادی نمی گیرد .
ینابیع الموده ج ۲ص ۳۳۶ ش ۹۸۰ و ۹۸۱

۴- صالحی شامی :
وی نیز در کتاب خویش در ابتدا روایت حضرت عیسی را و نیز تصحیح حاکم و سبکی و نیز بلقینی را ( در کتاب فتاوی ) نقل می کند و چند صفحه بعد روایت حضرت آدم را نقل می نماید .
سبل الهدی والرشاد ج ۱ ص ۷۴ و ۸۵

۵- زینی دحلان :
وی نیز روایت حضرت آدم و تصحیح حاکم را نقل می نماید .
الدرر السنیه فی الرد علی الوهابیه ص ۹

۶- ثعلبی :
وی در تفسیر خویش روایت حضرت عیسی را نقل می نماید .
تفسیر الثعلبی ج۷/ص۶۱

۷- أبو الشیخ الأنصاری :  
مولف کتاب طبقات المحدثین باصبهان متوفای ۳۶۹ نیز روایت حضرت عیسی را نقل می نماید .
طبقات المحدثین بأصبهان ج۳/ص۲۸۷

۸- سیوطی:
او نیز در الخصائص در ابتدا روایت حضرت عیسی را با مصادر ان و نیز روایت حضرت آدم را همراه با نقل تصحیح حاکم را و اشکال ذهبی به جهالت وی به یکی از روات آن ( یعنی ظاهرا روایت صحیح است ، زیرا اشکال ذهبی این است که تنها یک راوی را نمی شناسد ، یعنی روایت اشکال دیگری ندارد ؛ اما وقتی حاکم آن را تصحیح کرده است ، یعنی آن راوی را می شناخته است ) نقل می نماید.
الخصائص الکبرى ج۱/ص۱۲ و ۱۴

۹- بیهقی:
او نیز در کتاب دلائل النبوه روایت حضرت آدم را نقل می نماید .
دلائل النبوه ج۵/ص۴۸۹

۱۰- حلبی :
علی بن برهان الدین حلبی نیز در کتاب معروف خویش “السیره الحلبیه”
روایت حضرت آدم را نقل می نماید .
السیره الحلبیه ج۱/ص۳۵۴
و سپس روایت دیگری را نقل کرده می گوید :
وذکر صاحب کتاب شفاء الصدور فی مختصره عن علی بن أبی طالب رضی الله تعالى عنه عن النبی  صلى الله علیه وسلم  عن الله عز وجل أنه قال یا محمد وعزتی وجلالی لولاک ما خلقت أرضی ولا سمائی ولا رفعت هذه الخضراء لا بسطت هذه الغبراء وفی روایه عنه ولا خلقت سماء ولا أرضا ولا طولا ولا عرضا
السیره الحلبیه ج۱/ص۳۵۷
صاحب کتاب شفاء الصدور از علی بن ابی طالب نقل کرده است که رسول خدا از خداوند نقل فرمودند که ایشان فرموده اند ای محمد قسم به عزت وشوکت خودم که اگر تو نبودی من نه زمینم را خلق می کردم و نه آسمانم را و نه این سبزه را بر این تیرگی گسترش می دادم . و در روایتی از ایشان است که نه آسمان را خلق می کردم و نه زمین را و نه طول و عرضی را

۱۱- ابن کثیر :
وی نیز در کتاب معروف خویش “البدایه والنهایه”  در دو جا روایت حضرت آدم را نقل می نماید :
البدایه والنهایه ج۱/ص۸۱ و ج۲/ص۳۲۲

۱۲- عجلونی :  
عجلونی از علمای به نام اهل سنت در کتاب کشف الخفاء این روایت را با نقل از دیلمی از ابن عمر نقل می کند :
۹۱ .أتانی جبریل فقال یا محمد لولاک ما خلقت الجنه ولولاک لما خلقت النار   رواه الدیلمی عن ابن عمر
کشف الخفاء ج۱/ص۴۶
جبریل به نزد من آمد و گفت ای محمد اگر تو نبودی بهشت را نمی آفریدم و اگر تو نبودی آتش را نمی آفریدم این روایت را دیلمی از ابن عمر نقل کرده است .

۱۳- لکنوی هندی:
لکنوی هندی می گوید :
قال علی القاری فی تذکره الموضوعات  حدیث لولاک لما خلقت الأفلاک قال العسقلانی موضوع کذا فی الخلاصه لکن معناه صحیح  فقد روى الدیلمی عن ابن عباس مرفوعا أتانی جبریل فقال قال الله یا محمد لولاک ما خلقت الجنه ولولاک ما خلقت النار انتهى
الآثار المرفوعه اللکنوی الهندی ص۴۴
ملا علی قاری در کتاب الموضوعات گفته است که روایت لولاک لما خلقت الافلاک را عسقلانی مجعول می داند . در کتاب خلاصه این مطلب آمده است ؛ اما معنی این روایت صحیح است . زیرا دیلمی از ابن عباس روایت کرده است که جبریل نزد من آمد پس گفت که خداوند فرموده اند ای محمد اگر تو نبودی من بهشت را نمی آفریدم و اگر تو نبودی من آتش را نمی آفریدم

۱۴- محدث قاوقچی :
شبیه همین مطلب که لکنوی هندی از ملا علی قاری نقل می کند در کتاب شرح إحقاق الحق آیت الله مرعشی  ج ۱ ص ۴۳۰ از اللؤلؤ المرصوع محدث قاوقچی از علمای اهل سنت ص ۶۶ چاپ مصر نقل شده است .
استشهاد به مضمون این روایت :
 ۱- ابی بکر دمیاطی در اعانه الطالبین:
بکری دمیاطی ( ابی بکر بن السید محمد شطا ) از علمای معروف شافعی در کتاب خویش می گوید :
بل هو أصل الایجاد لکل مخلوق ، کما قال ذو العزه والجلال : لولاک لولاک لما خلقت الأفلاک .
إعانه الطالبین ج ۱ – ص ۱۳
او ( رسول خدا ) اصل آفرینش هر مخلوقی است ؛ همانطور که خداوند فرموده اند : اگر تو نبودی من افلاک را نمی آفریدم .
۲- ابن شهر آشوب در مناقب :
ابن شهر آشوب نیز در کتاب مناقب آل أبی طالب می گوید :
وقال للحبیب : لولاک لما خلقت الأفلاک ، وقیل للخلیل ” وفدیناه”
مناقب آل أبی طالب – ابن شهر آشوب – ج ۱ – ص ۱۸۶
خداوند به رسول خدا فرمود : اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و به ابراهیم خلیل گفته شده است که ” ما برای او قربانی دادیم”
۳- علامه مجلسی در بحار :
همین مطلب را مرحوم علامه مجلسی در بحار الانوار نقل می نمایند :
وقیل للحبیب علیه السلام : ” لولاک لما خلقت الأفلاک ” وقیل للخلیل علیه السلام .
بحار الأنوار – العلامه المجلسی – ج ۱۶ – ص ۴۰۶
۴- آلوسی در تفسیر خویش :
آلوسی نیز در تفسیر خویش اشاره ای به این روایت دارد و می گوید :
* ( رب السموات والأرض وما بینهما ) * بدل من لفظ ربک وفی إبداله تعظیم لا یخفى وإیماء على ما قیل إلى ما روى فی کتب الصوفیه من الحدیث القدسی لولاک لما خلقت الأفلاک
تفسیر الآلوسی – الآلوسی – ج ۳۰ – ص ۱۹
در این آیه فرموده است پروردگار آسمان و زمین  و آنچه میان آن دو است ؛ به جای پروردگار تو . و در این جایگزینی تعظیمی است ( برای رسول خدا) که مخفی نمانده است ؛ و اشاره است – طبق نظر برخی – بر جمله ای که در کتاب های صوفیه روایت شده است که حدیث قدسی لولاک لما خلقت الافلاک است .
۵- قندوزی در ینابیع الموده:
وی نیز در کتاب معروف خویش می گوید :
وقال فی حدیثه القدسی : ” لولاک لما خلقت الأفلاک ” .
ینابیع الموده لذوی القربى – القندوزی – ج ۱ – ص ۲۴
و خداوند در حدیث قدسی خویش فرموده است : اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم .
۶- مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر گرانسنگ المیزان :
وبذلک یستصح ما ورد فی الحدیث القدسی من خطابه تعالى لنبیه صلى الله علیه وآله وسلم : ( لولاک لما خلقت الأفلاک ) فإنه صلى الله علیه وآله وسلم أفضل الخلق .
تفسیر المیزان  ج ۱۰ص ۱۵۲
و با همین بیان مضمون روایت قدسی خطاب به پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) درست می شود که ” اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم ” پس به درستی که ایشان برترین آفریده است .
۷- سید بدر الدین حسینی عاملی  در حاشیه اصول کافی
وی می گوید :
کما هو صریح ” لولاک لما خلقت الأفلاک “
الحاشیه على أصول الکافی – السید بدر الدین بن أحمد الحسینی العاملی – ص ۵۸
همانطور که این مطلب صریح روایت لولاک لما خلقت الافلاک است .
۸- مولی محمد صالح مازندرانی در شرح اصول کافی :
ایشان می فرمایند :
کما فی الحدیث القدسی « لولاک لما خلقت الأفلاک »
شرح أصول الکافی – مولی محمد صالح المازندرانی – ج ۹ – ص ۶۱
همانطور که در حدیث قدسی آمده است که ” لولاک لما خلقت الافلاک”

مضمون دوم ( همراه با ذکر اهل بیت ) :  
اما مضمون دوم در کتب شیعه آمده است . این مضمون در کتاب های مختلف به چند کتاب آدرس داده شده است :
۱- کشف الیقین :  
این روایت را مرحوم علامه مجلسی در بحار از این کتاب نقل می نمایند .
کشف الیقین : عن أبی جعفر بن بابویه برجال المخالفین رویناه من کتابه کتاب أخبار الزهراء ، عن محمد بن الحسن بن سعید ، عن فرات بن إبراهیم ، عن محمد بن علی الهمدانی ، عن أبی الحسن بن خلف بن موسى ، عن عبد الاعلى الصنعانی عن عبد الرزاق ، عن معمر ، عن أبی یحیى ، عن مجاهد ، عن ابن عباس قال : … یا محمد وعزتی وجلالی لولاک لما خلقت آدم ، ولولا علی ما خلقت الجنه ، لأنی بکم أجزی العباد یوم المعاد بالثواب والعقاب
بحار الأنوار – العلامه المجلسی – ج ۴۰ – ص ۱۸ – ۲۱
از کشف الیقین از ابو جعفر بن بابویه با سند اهل سنت : ما این روایت را در کتاب اخبار الزهراء از محمد بن الحسن بن سعید از فرات بن ابراهیم از محمد بن علی الهمدانی از ابی الحسن بن خلف بن موسی از عبد الاعلی الصنعانی ار عبد الرزاق از معمر از ابی یحیی از مجاهد از ابن عباس : … ای محمد قسم به عزت و جلال خودم اگر تو نبودی آدم را نمی آفریدم و اگر علی نبود بهشت را نمی آفریدم ؛ زیرا من به خاطر شما بندگان را در روز بازگشت پاداش و عقاب خواهم کرد .
که البته نقل شدن این روایت توسط اهل سنت دلالت بر صحت آن دارد ؛ زیرا ایشان انگیزه ای برای جعل فضائل برای اهل بیت علیهم السلام خصوصا امیرمؤمنان علی علیه السلام ندارند  .

۲- معانی الاخبار :
روایت اول :  
این روایت را مرحوم صدوق در این کتاب شریف در باب “معنى حمل النبی صلى الله علیه وآله لعلى علیه السلام” با سند ذیل نقل می نمایند :
حدثنا أحمد بن عیسى المکتب ، قال : حدثنا أحمد بن محمد الوراق ، قال : حدثنی بشر بن سعید بن قیلویه المعدل بالمرافقه قال : حدثنا عبد الجبار بن کثیر التمیمی الیمانی قال : سمعت محمد بن حرب الهلالی أمیر المدینه یقول : سألت جعفر بن محمد علیهما السلام …
فأوحى الله عز وجل إلیهم : هذا نور من نوری أصله نبوه وفرعه إمامه ، أما النبوه فلمحمد عبدی ورسولی ، وأما الإمامه فلعلی حجتی وولیی ولولاهما ما خلقت خلقی
معانی الاخبار ص ۳۵۰ روایت شماره ۱
خداوند عزوجل به ایشان وحی نمود که :این نور از نور من است ؛ ریشه آن نبوت است و شاخه آن امامت ؛ اما نبوت پس برای بنده من و فرستاده من محمد است و اما امامت پس برای حجت من ولی من است و اگر آن دو نبودند آفرینش را نمی آفریدم .

روایت دوم :
این روایت را مرحوم صدوق در این کتاب شریف در باب “ باب معنى الشجره التی أکل منها آدم وحواء ”  با سند ذیل نقل می نمایند :
حدثنا عبد الواحد بن محمد بن عبدوس النیسابوری العطار – رحمه الله – قال : حدثنا علی بن محمد بن قتیبه ، عن حمدان بن سلیمان ، عن عبد السلام بن صالح الهروی ، قال : قلت للرضا علیه السلام …

و متن آن چنین است :
فقال آدم : یا رب من هؤلاء ؟ فقال ، عز وجل : یا آدم هؤلاء ذریتک وهم خیر منک ومن جمیع خلقی ولولاهم ما خلقتک ولا خلقت الجنه والنار ولا السماء و الأرض
پس آدم گفت : پروردگار من ، ایشان چه کسانی هستند؟ پس خداوند عزوجل فرمود : ای آدم ایشان ذریه تو هستند و ایشان برتر از تواند و نیز از همه آفرینش ؛ و اگر ایشان نبودند من تو را و نیز بهشت را و جهنم را و نه آسمان و زمین را نمی آفریدم .

روایت سوم :
این روایت را مرحوم صدوق در این کتاب شریف در باب ” باب معنى الأمانه التی عرضت على السماوات والأرض والجبال فأبین أن یحملنها وأشفقن منها وحملها الانسان ”  با سند ذیل نقل می نمایند :
حدثنا أحمد بن محمد بن الهیثم العجلی – رضی الله عنه – قال ، حدثنا أبو العباس أحمد ین یحیى بن زکریا القطان ، قال : حدثنا أبو محمد بکر بن عبد الله بن حبیب ، قال : حدثنا تمیم بن بهلول ، عن أبیه ، عن محمد بن سنان ، عن المفضل بن عمر ، قال : قال أبو عبد الله علیه السلام…
و متن آن چنین است :
فقال الله جل جلاله : لولا هم ما خلقتکما ، هؤلاء خزنه علمی ، وأمنائی على سری
پس خداوند جل جلاله فرمود : اگر ایشان ( اهل بیت علیهم السلام )نبودند شما دوتن (آدم و حوا) را نمی آفریدم

۳- علل الشرایع :
روایت اول :  
همین روایت را با همین سند مرحوم صدوق در کتاب علل الشرائع باب” ۱۳۹ – العله التی من أجلها لم یطق أمیر المؤمنین ” ع ” حمل رسول الله صلى الله علیه وآله لما أراد حط الأصنام من سطح الکعبه ” آورده اند
علل الشرائع ج ۱ ص ۱۷۳روایت اول

روایت دوم :
همچنین روایت دیگری را در باب “باب ۷ - العله التی من أجلها صارت الأنبیاء والرسل والحجج صلوات الله علیهم أفضل من الملائکه ” می  آورند که سند آن به شرح ذیل است :
حدثنا الحسن بن محمد سعید الهاشمی قال : حدثنا فرات بن إبراهیم ابن فرات الکوفی قال : حدثنا محمد بن أحمد بن علی الهمدانی قال : حدثنی أبو الفضل العباس بن عبد الله البخاری قال : حدثنا محمد بن القاسم بن إبراهیم بن محمد بن عبد الله بن القاسم بن محمد بن أبی بکر قال : حدثنا عبد السلام بن صالح الهروی عن علی بن موسى الرضا عن أبیه موسى بن جعفر عن أبیه جعفر بن محمد عن أبیه محمد بن علی عن أبیه علی بن الحسین عن أبیه الحسین بن علی عن أبیه علی ابن أبی طالب علیهم السلام قال : قال رسول الله صلى الله علیه وآله
ومتن آن چنین است که :
یا علی لولا نحن ما خلق الله آدم ولا حواء ولا الجنه ولا النار ، ولا السماء ولا الأرض
علل الشرایع ج ۱ ص ۵ شماره ۱
ای علی اگر ما نبودیم خداوند آدم و حواء و بهشت و جهنم و آسمان و زمین را نمی آفرید

۴- عیون الاخبار :
روایت اول :
مرحوم شیخ صدوق روایت دوم کتاب علل الشرائع را در کتاب شریف عیون ذکر می فرمایند :
عیون أخبار الرضا ( علیه السلام ) ج ۲ ص ۲۳۷ ش ۲۲

روایت دوم :  
ایشان در این کتاب روایت دوم کتاب معانی الاخبار را نیز نقل می فرمایند :
عیون أخبار الرضا ج ۲ ص ۲۷۴ ش ۶۷

۵- کمال الدین :  
مرحوم شیخ صدوق روایت دوم کتاب علل الشرائع را در کتاب شریف کمال الدین نیز  ذکر می فرمایند :
کمال الدین ص ۲۵۴ ش ۴

۶- ینابیع الموده قندوزی :
جالب اینجاست که این عالم حنفی روایت دوم کتاب علل الشرائع را در کتاب خویش ینابیع ذکر می نماید :
ینابیع الموده ج ۳ ص ۳۷۸

۷- تفسیر منسوب به امام حسن عسکری :
فقال لها رسول الله صلى الله علیه وآله : دعوتک لتشهدی لی بالنبوه بعد شهادتک لله بالتوحید ثم تشهدی [ بعد شهادتک لی ] لعلی علیه السلام هذا بالإمامه ، وأنه سندی وظهری وعضدی وفخری [ وعزی ] ، ولولاه ما خلق الله عز وجل شیئا مما خلق .
تفسیر منسوب به امام حسن عسکری ص ۱۶۹
رسول خدا (به درخت) فرمودند: من تو را خواندم تا بعد از شهادت دادنت به یکتایی خدا برای من شهادت به نبوت دهی و سپس بعد از این شهادت برای این علی نیز شهادت به امامت دهی و اینکه او یاور من و پشتیبان من و بازوی من و افتخار من و عزت من است و اینکه اگر او نبود خداوند عزوجل چیزی را از آفرینش نمی آفرید .

۸- شرح الأخبار قاضی نعمان المغربی :
روایت اول :
ایشان در کتاب خویش روایت ذیل را با سند منقطع تا ابوهریره نقل می نمایند :
قال : هؤلاء خمسه من ولدک لولاهم ما خلقتک ولا خلقت الجنه ولا النار ولا العرش ولا الکرسی ولا السماء ولا الأرض ولا الملائکه ولا الانس ولا الجن .
شرح الأخبار ج ۲ ص ۵۰۰ ش ۸۸۴
خداوند فرمود : ایشام پنج نفر از نسل تو هستند که اگر ایشان نبودند تو را نمی آفریدم و بهشت را نیز نمی آفریدم و نه دوزخ را و نه عرش را و نه کرسی را و نه آسمان را و نه زمین را و نه مردمان را و نه جنیان را

روایت دوم :
روایت ذیل نیز در این کتاب شریف نقل شده است که :
قال : یا آدم صفوتی من خلقی لولاهم ما خلقت الجنه ولا النار ، خلقت الجنه لهم ولمن والاهم ، والنار لمن عاداهم .
شرح الأخبار ج ۳ص ۶ ش ۹۲۳
ای آدم ایشان بر گزیدگان ِ آفریدگان هستند ؛ اگر ایشان نبودند بهشت را و آتش را نمی آفریدم ؛ بهشت را برای ایشان و کسانی که ایشان را دوست بدارند آفریدم و آتش را برای کسی که ایشان را دشمن بدارد .

۹- قصص الأنبیاء
مرحوم قطب راوندی در کتاب خویش روایت اول شرح الأخبار را با سند کامل از مرحوم شیخ صدوق نقل می نمایند :
وعن ابن بابویه أخبرنا إبراهیم بن هارون الهیتی ، أخبرنا أبو بکر أحمد بن محمد بن عیسى ، أخبرنا محمد بن یزید القاضی ، أخبرنا قتیبه بن سعید ، أخبرنا اللیث بن سعد وإسماعیل  بن جعفر عن أبیه ، عن أبی هریره
قصص الأنبیاء  ص ۵۷ شماره ۱۰

۱۰- فرائد السمطین :
روایت اول شرح الأخبار را عالم سنی ، حموینی نیز در کتاب خویش نقل نموده است :
فرائد السمطین ص ۵ مخطوط  و ج ۱ ص ۳۶ مطبوع  رجوع شود به شرح احقاق الحق ج ۹ ص ۲۵۴ و نیز نفحات الازهار ج ۴ ص۲۱۳

۱۱- أرجح المطالب :
علامه سنی الآمرتسری در کتاب خویش ارجح المطالب روایت اول شرح الأخبار را از ابی هریره نقل می کند :
أرجح المطالب ص ۴۶۱چاپ  لاهور رجوع شود به شرح احقاق الحق ج ۹ ص ۲۰۳

۱۲- بحر المعارف :
وروی فی بحر المعارف : لولاک لما خلقت الأفلاک ، ولولا علی لما خلقتک . وفی ضیاء العالمین للشیخ أبی الحسن الجد الأمی للشیخ محمد حسن صاحب الجواهر بزیاده فقره : ولولا فاطمه لما خلقتکما . ونحوه من کتاب المرندی
مستدرک سفینه البحار – الشیخ علی النمازی الشاهرودی – ج ۳ – ص ۱۶۹
و در بحر المعارف روایت کرده است که اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم و در ضیاء العالمین شیخ ابی الحسن پدر بزرگ مادری محم حسن صاحب جواهر اضافه قطعه : “واگر فاطمه نبود شما دو تن را نمی آفریدم ”  است ؛ و شبیه همین در کتاب مرندی آمده است .

۱۳- مجمع النورین فاضل هرندی :
الف) مستدرک سفینه البحار از مجمع النورین
کتاب مجمع النورین للفاضل المرندی قال : وفی الحدیث القدسی : لولاک لما خلقت الأفلاک ، ولولا علی لما خلقتک ، کما ذکره الوحید البهبهانی .
وروی فی بحر المعارف : لولاک لما خلقت الأفلاک ، ولولا علی لما خلقتک . وفی ضیاء العالمین للشیخ أبی الحسن الجد الأمی للشیخ محمد حسن صاحب الجواهر بزیاده فقره : ولولا فاطمه لما خلقتکما . ونحوه من کتاب المرندی
مستدرک سفینه البحار – الشیخ علی النمازی الشاهرودی – ج ۳ – ص ۱۶۸
در کتاب مجمع النورین فاضل هرندی آمده است که گفت : و در حدیث قدسی است : اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم . همانطور که وحید بهبانی نقل کرده است . و در بحر المعارف روایت کرده است که اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم و در ضیاءالعالمین شیخ ابی الحسن پدر بزرگ مادری محمد حسن صاحب جواهر اضافه قطعه : “و اگر فاطمه نبود شما دو تن را نمی آفریدم ”  است ؛ و شبیه همین در کتاب مرندی آمده است .

ب) پاورقی شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور :
دقیقا همین متن را از کتاب مجمع النورین نقل می نماید :
پاورقی شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور للحاج میرزا أبی الفضل الطهرانی  ج ۲ ص ۸۳

ج) الأسرار الفاطمیه شیخ محمد فاضل مسعودی :
فاطمه الزهراء علیها السلام العله الغائیه
( یا أحمد لولاک لما خلقت الأفلاک ، ولولا علی لما خلقتک ، ولولا فاطمه لما خلقتکما ) (الجنه العاصمه : ۱۴۸ ، مستدرک سفینه البحار : ۳ / ۳۳۴ عن مجمع النورین : ۱۴ ، عن العوالم : ۴۴ .  )  هذا الحدیث من الأحادیث المأثوره التی رواها جابر بن عبد الله الأنصاری عن رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم عن الله تبارک وتعالى
الأسرار الفاطمیه – الشیخ محمد فاضل المسعودی – ص ۲۳۱
فاطمه زهرا علیهاالسلام هدف نهایی :
ای احمد اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را نمی آفریدم و اگر فاطمه نبود شما دو تن را خلق نمی کردم .
(الجنه العاصمه ص ۱۴۸؛ مستدرک سفینه البحار از مجمع النورین از عوالم )  این روایت از روایاتی است که از جابر بن عبد الله الانصاری آن را از رسول خدا از خداوند نقل کرده است .

۱۴- جنه العاصمه میر جهانی از کشف اللئالی :
نقل از این کتاب در مصادر ذیل صورت گرفته است :
الف) شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور
کفى فی سمو شأن الزهراء سلام الله علیها کلام خالقها لولا فاطمه لما خلقتکما : روى عن الشیخ ابراهیم بن الحسن الذراق ، عن الشیخ علی بن هلال الجزائری ، عن الشیخ احمد بن فهد الحلی ، عن الشیخ زین الدین علی بن الحسن الخازن الحائری ، عن الشیخ أبی عبد الله محمد بن مکى الشهید بطرقه المتصله الى أبى جعفر محمد بن علی بن موسى بن بابویه القمى بطریقه الى جابر بن یزید الجعفی ، عن جابر بن عبد الله الانصارى عن رسول الله صلى الله علیه وآله عن الله تبارک وتعالى انه قال : یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک ، ولولا علی لما خلقتک ، ولولا فاطمه لما خلقتکما . ثم قال جابر هذا من الاسرار أمرنا رسول الله صلى الله علیه وآله بکتمانه الا من أهله . کشف اللئالی لصالح بن عبد الوهاب بن العرندس – جنه العاصمه لمیر جهانى ۱۴۹ .
مؤلف کتاب کشف اللئالى من علماء القرن التاسع من علماء الشیعه کان عالما ناسکا زاهدا ورعا أدیبا شاعرا توفی سنه ۸۴۰ ودفن فی حله هیفاء ومدفنه مزار یتبرک به ورجال الحدیث من کبار الشیعه -راجع جنه العاصمه ۱۴۹
شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور ج ۱  ص ۲۲۵ پاورقى شماره یک
در مقام والای حضرت زهرا همین بس که آفریننده او در مورد او گفته است که اگر فاطمه نبود شما ( رسول خدا و امیر مومنان ) را نمی آفریدم .
از شیخ ابراهیم بن الحسن الذراق روایت شده است که او از شیخ علی بن هلال جزایری روایت کرده است از شیخ احمد بن فهد حلی از شیخ زین الدین علی بن الحسن خازن حائری از شیخ ابی عبد الله محمد بن مکی شهید با سند متصل خود او تا ابو جعفر محمد بن علی بن موسی بن بابویه قمی به سند ایشان تا جابر بن یزید جعفی از جابر بن عبد الله انصاری از رسول خدا که فرمودند : ای احمد اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم و اگر فاطمه زهرا نبود شما دو تن را نمی آفریدم؛ سپس جابر گفت : این از اسرار است که رسول خدا ما را امر به پوشاندن آن داشته است مگر از اهل آن؛
کشف اللئالی نوشته صالح بن عبد الوهاب بن عرندس – جنه العاصمه میرجهانی ص ۱۴۹
مولف کتاب کشف اللئالی از علمای قرن نهم و از علمای شیعه است که دانشمند و دیندار و پرهیزکار و با تقوا و خوش بیان و شاعر بود و در سال ۸۴۰ از دنیا رفته و در حله هیفا دفن گردید و مدفن او محل زیارت شده و مردم به آن تبرک می نمایند ؛ و او از بزرگان علمای حدیث شیعه است  در این زمینه به کتاب جنه العاصه ص ۱۴۹ مراجعه نمایید .

ب) الأسرار الفاطمیه شیخ محمد فاضل مسعودی :
متن کلمات ایشان در ذیل بحث ” نقل از مجمع النورین فاضل هرندی قسمت ج” گذشت
الأسرار الفاطمیه – الشیخ محمد فاضل المسعودی – ص ۲۳۱

۱۵- مصباح الانوار تالیف ابو الحسن البکری استاد شهید اول :
مصادری که این روایت را از این کتاب نقل کرده است عبارتند از  :
الف) مستدرک سفینه البحار
در کتاب شریف مستدرک سفینه البحار این مطلب را نقل کرده می گوید :
أما الحدیث القدسی : ” لولاک لما خلقت الأفلاک ” فقد روى أبو الحسن البکری أستاذ الشهید الثانی فی کتاب الأنوار عن أمیر المؤمنین ( علیه السلام ) : أنه قال : کان الله ولا شئ معه ، فأول ما خلق نور حبیبه محمد ( صلى الله علیه وآله ) قبل خلق الماء والعرش والکرسی والسماوات والأرض واللوح والقلم – إلى أن قال : – والحق تبارک وتعالى ینظر إلیه ویقول : یا عبدی أنت المراد والمرید ، وأنت خیرتی من خلقی وعزتی وجلالی لولاک لما خلقت الأفلاک . من أحبک أحببته . ومن أبغضک أبغضته – الخبر .
مستدرک سفینه البحار – الشیخ علی النمازی الشاهرودی – ج ۳ – ص ۱۶۶
اما حدیث قدسی ” اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم ” بدرستیکه ابو حسن بکری استاد شهید ثانی در کتاب “الانوار” از امیر مومنان روایت می کند که فرمودند : خداوند بود و چیزی همراه او نبود ؛ پس اولین چیزی که آفرید نور حبیب او محمد بود قبل از آفرینش آب و عرش و کرسی و آسمان و زمین و لوح وقلم … و خداوند تبارک و تعالی نگاهی به او فرموده و گفت : ای بنده من تو مقصودی و تو ای که می خواهی و تو بهترین آفریده من هستی ؛ قسم به بزرگی و عظمت خودم که اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم ، هرکس تو را دوست بدارد او را دوست می دارم و هرکس تو را دشمن بدارد او را دشمن می دارم …

ب) شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور:
 حدیث لولاک لما خلقت الافلاک ولولا على لما خلقتک وحدیث لولا رسول الله وعلى لما خلقت العالم وحدیث لولا اهل البیت لما خلقت العالم وحدیث لولا فاطمه لما خلقتکما ) : روى ابن الحسن البکری استاد شهید الثانى ( ره ) فی کتاب ( الانوار ) عن امیر المؤمنین ( ع ) انه قال کان الله ولا شئ معه ، فاول ما خلق نور حبیبه محمد قبل خلق الماء والعرش والکرسی والسموات والارض واللوح والقلم . . . والحق تبارک وتعالى ینظر الیه ویقول : یا عبدی انت المراد والمرید وانت خیرتی من خلقی وعزتى وجلالی لولاک لما خلقت الافلاک من احبک احببته ، ومن ابغضک ابغضته …
شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور ج ۲ ص ۸۳ پاورقى شماره ۲
روایت ” اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم ” و نیز روایت ” اگر رسول خدا  و علی نبودند جهان را خلق نمی کردم” و روایت ” اگر اهل بیت نبودند عالم را نمی آفریدم ” و روایت ” اگر فاطمه نبود شما دو تن را نمی آفریدم ” : ابن الحسن بکری استاد شهید ثانی در کتاب ” الانوار” از امیر مؤمنان روایت می کند که فرمود : خداوند بود و چیزی همراه او نبود ؛ پس اولین چیزی که آفرید نور حبیب او محمد بود قبل از آفرینش آب و عرش و کرسی و آسمان و زمین و لوح و قلم … و خداوند تبارک و تعالی نگاهی به او فرموده و گفت : ای بنده من تو مقصودی و تو ای که می خواهی و تو بهترین آفریده من هستی ؛ قسم به بزرگی و عظمت خودم که اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم ، هرکس تو را دوست بدارد او را دوست می دارم و هرکس تو را دشمن بدارد او را دشمن می دارم …

ج) الذریعه آقا بزرگ تهرانی :
 ( مصباح الأنوار ) للشیخ أبی الحسن البکری ، أستاذ الشهید ، کما ینقل عنه السید محمد القطب فی تصانیفه ، منها فی ( فصل الخطاب ) نقل عنه حدیث أول ما خلق الله نور حبیبه وقال له لولاک لما خلقت الأفلاک
الذریعه  آقا بزرگ تهرانی  ج ۲۱  ص ۱۰۲ کتاب مصباح الانوار شیخ ابو الحسن بکری استاد شهید ؛ طبق آنچه سید محمد قطب در کتاب های خود آورده است ؛ یکی از آنها کتاب فصل الخطاب است که در آن از ایشان این روایت را نقل می کند که : ” اولین چیزی که خداوند آفرید نور حبیبش بود و به او گفت : اگر تو نبودی افلاک رانمی آفریدم ”

۱۶- ضیاء العالمین:
وفی ضیاء العالمین للشیخ أبی الحسن الجد الأمی للشیخ محمد حسن صاحب الجواهر بزیاده فقره : ولولا فاطمه لما خلقتکما . ونحوه من کتاب المرندی
مستدرک سفینه البحار – الشیخ علی النمازی الشاهرودی – ج ۳ – ص ۱۶۹
و در بحر المعارف روایت کرده است که اگر تو نبودی افلاک را نمی آفریدم و اگر علی نبود تو را خلق نمی کردم و در ضیاء العالمین شیخ ابی الحسن پدر بزرگ مادری محم حسن صاحب جواهر اضافه قطعه : “واگر فاطمه نبود شما دو تن را نمی آفریدم ”  است ؛ وشبیه همین در کتاب مرندی آمده است .

۱۷- کفایه الأثر :
مرحوم خزاز قمی از علمای قرن پنجم هجری در کتاب خویش دو روایت در این زمینه ذکر می فرمایند :
روایت اول :
سند روایت اول چنین است :
قال هارون : وحدثنا حیدر بن محمد بن نعیم السمرقندی ، قال حدثنی أبو النصر محمد بن مسعود العیاشی ، عن یوسف بن المشحت البصری ، قال حدثنا إسحاق بن الحارث ، قال حدثنا محمد بن البشار ، عن محمد بن جعفر ، قال حدثنا شعبه ، عن هشام بن یزید ، عن أنس بن مالک قال : کنت أنا وأبو ذر وسلمان وزید بن ثابت وزید بن أرقم عند النبی صلی الله علیه وآله وسلم
و متن آن چنین است که :
فأوحى الله إلی : یا محمد إنی اطلعت إلى الأرض اطلاعه فاخترتک منها فجعلتک نبیا ، ثم اطلعت ثانیا فاخترت منها علیا فجعلته وصیک ووارث علمک والإمام بعدک ، وأخرج من أصلابکما الذریه الطاهره والأئمه المعصومین خزان علمی ، فلولاکم ما خلقت الدنیا ولا الآخره ولا الجنه ولا النار
کفایه الأثر ص ۷۰ باب ما جاء عن أنس بن مالک من النصوص
پس خداوند بر من وحی نمود که ای محمد ؛ من به زمین نظر نمودم پس تو را از آن برگزیدم و سپس تو را پیامبر قرار دادم ؛ سپس دوباره بر آن نظر نمودم پس علی را از آن برگزیدم و سپس او را جانشین تو و وارث علم تو و امام بعد از تو قرار دادم ؛ و از نسل شما دو تن خاندانی پاک و امامانی معصومین را به عنوان خزانه علم خود بیرون آوردم ؛ پس اگر شما نبودید دنیا را و آخرت را و بهشت را و دوزخ را نمی آفریدم .

روایت دوم :
ثم قال لی : یا علی أنت الإمام والخلیفه من بعدی ، حربک حربی وسلمک سلمی ، وأنت أبو سبطی وزوج ابنتی ، من ذریتک الأئمه المطهرون ، فأنا سید الأنبیاء [ وأنت سید الأوصیاء ، وأنا وأنت من شجره واحده ] ، ولولانا لم یخلق الجنه والنار ولا الأنبیاء ولا الملائکه .
کفایه الأثر ص ۱۵۷ باب ما روی عن امیر المومنین من النصوص
سپس (رسول خدا) به من فرمودند : ای علی تو امام و خلیفه بعد از من هستی ؛ دشمن تو دشمن من و دوست تو ، دوست من است ؛ و تو پدر نوه من و همسر دختر من هستی ؛ امامان پاک از نسل تو هستند ؛ پس من سرور انبیا هستم و تو سرور جانشینان ؛ و من و تو از یک درخت هستیم ؛ و اگر ما نبودیم بهشت و دوزخ و انبیا و ملائکه آفریده نمی شدند .
این بود مقداری از روایات شیعه و سنی در مورد روایت لولاک لما خلقت الافلاک و روایات شبیه به آن و اقرار به صحیح بودن آن حتی از برخی علمای اهل سنت .

منبع:

http://www.14-masoum.com